မဂၤလာပါ

လႈိက္လွဲစြာ ႏႈတ္ခြန္းဆက္သပါတယ္။ ဒီဘေလာ႔ဂ္က ကၽြန္မရဲ့ ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈ၊ အေတြ႔အၾကံဳ၊ ခံစားမႈအေတြးအျမင္၊ ဗဟုသုတ၊ က်န္းမာေရးပညာေပး စတာေတြကို ကၽြန္မ ေရးတတ္သလို ေရးၿပီး အမ်ားသိေအာင္ ျပန္လည္မွ်ေ၀ရင္းနဲ႔ မွတ္တမ္းအျဖစ္ သိမ္းဆည္းထားရာ ေနရာတခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တျခားဆိုက္ေတြက ႏွစ္သက္သေဘာက်တဲ့ ပို႔စ္တခ်ိဳ႔ကို ျပန္လည္ကူးယူ ေဖၚျပထားတဲ့ပို႔စ္ အနည္းငယ္လည္း ရွိပါတယ္။ C-Box ေဘးမွာ ကပ္လွ်က္ ဆိုက္ဘားမွာ က႑အလိုက္ Labels ေတြ ခြဲထားတဲ့အထဲမွာလည္း ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာကို ေရြးဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ လာလည္သူ အားလံုးကို ေက်းဇူးအထူး တင္ရွိပါတယ္။
ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစ..


ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေမတၱာတရား

ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေမတၱာတရား
(ေအာက္က ေမတၱာပို႔သီခ်င္းနဲ႔ စာသား ပါဠိ၊ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ ကို ပိုမိုျပည့္စံုစြာ ေလ့လာခ်င္သူမ်ားအတြက္ ပို႔စ္ကိုဒီေနရာမွာ Click ၿပီး ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

အသည္းႏွင့္ အသည္းကင္ဆာ

ကၽြန္မ မိတ္ေဆြေတြအထဲမွာ အသည္းမေကာင္းသူေတြ မ်ားစြာ ရွိၿပီး အေမရိကားကို ေရာက္ေနတဲ့ တခ်ိန္က ရင္းႏွီးတဲ့ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ မိတ္ေဆြေဟာင္း တဦးလည္း အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ေၾကာင္း စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိရတယ္လို႔ လတ္တေလာ ၾကားသိလိုက္ရလို႔ ဒီပို႔စ္ကို တင္ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကက အသည္းနဲ႔ အသည္းကင္ဆာ အေၾကာင္းကို တင္ျပဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အသည္းႏွင့္ အသည္းကင္ဆာအေၾကာင္းကို မစခင္ ကင္ဆာေရာဂါရဲ့ အေျခခံ သေဘာသဘာ၀ အနည္းငယ္ကို အရင္တင္ျပထားပါတယ္။ ကင္ဆာကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိပံု (Dignosis) နဲ႔ ကုသမႈအပိုင္းကို ဒီပို႔စ္မွာ တင္ျပထားျခင္း မရွိဘဲ ေနာက္ပိုင္း အလ်ဥ္းသင့္ရင္ သီးသန္႔ေဖၚျပဖို႔ အစီစဥ္ ရွိပါတယ္။ ဒီပို႔စ္မွာ ကင္ဆာေရာဂါ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာပံုကို မိတ္ဆက္ေပးၿပီး အသည္းကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားႏွင့္ ေရာဂါ အဆင့္သတ္မွတ္ပံုကို အဓိက တင္ျပထားပါတယ္။ (ဆရာ၀န္ကို ေမးျမန္းသင့္တဲ့ ေမးခြန္းတခ်ိဳ႕ကို ပို႔စ္တင္ခါစက မပါေပမဲ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ထပ္ျဖည့္ထားပါတယ္။)



ကင္ဆာရဲ့ အေျခခံသေဘာသဘာ၀


ပံုမွန္ဆဲလ္ပြားပံုႏွင့္ ကင္ဆာဆဲလ္ ပြားပံု (
ဓါတ္ပံုေတြကို ႏွိပ္ၿပီး ပံုႀကီးကို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္)


ကင္ဆာဆိုတာ ဆဲလ္ေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ဆဲလ္ဆိုတာကေတာ့ အႏုၾကည့္မွန္ေျပာင္း (Microscope) ျဖင့္ ၾကည့္မွသာ ျမင္ႏိုင္တဲ့ ခႏၶာကိုယ္ကို ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အေသးငယ္ဆံုးေသာ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ကို ႀကီးထြားေစဖို႔၊ သက္တမ္းကုန္ဆံုးတဲ့ ဆဲလ္ေတြ (သို႔) ဒါဏ္ရာ ဒါဏ္ခ်က္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံး သြားတဲ့ ဆဲလ္ေတြကို ျပန္လည္ အစားထိုးဖို႔အတြက္ သက္ရွိတို႔ရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ အဆက္မျပတ္ ပြား (Multiply) လ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ပြားတဲ့ေနရာမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ ဆဲလ္ေတြဟာ သူ႔အစီစဥ္ႏွင့္သူ လမ္းေၾကာင္းအမွန္အတိုင္း ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာပဲ ပြားေလ့ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း တခါတရံမွာ အေၾကာင္းမညီညြတ္ပါက အခန္႔မသင့္ဘဲ လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းကာ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔မရ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္သြားရင္ က်ဴမာ (Tumour) လို႔ ေခၚတဲ့ အေစ့ေလးကို စျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

က်ဴမာမွာ Benign Tumour ႏွင့္ Malignant Tumour ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး ႏွစ္စားရွိပါတယ္။ ဘီႏိုင္းက်ဴမာက မိမိ စတင္ျဖစ္ေပၚတဲ့ ေနရာမွာပဲ ရွိေနတတ္ၿပီး တျခားကို လြင့္သြားျခင္းမရွိပါ။ သို႔ေသာ္လည္း က်ဴမာအလံုးႀကီးလာပါက ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ တစ္သွ်ဴးေတြ၊ တျခားခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြကို မကူးစက္မျပန္႔ႏွ႔ံေသာ္လည္း သြားၿပီးဖိအားေပးကာ နာက်င္ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဘီႏိုင္းက်ဴမာကို ကင္ဆာဆဲလ္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဘီႏိုင္းက်ဴမာကို ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေတြ႔ျခင္းဟာ ကင္ဆာေတြ႔ျခင္းမဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း တခ်ိဳ႔ဘီႏိုင္းက်ဴမာမ်ားကို မကုသဘဲ ထားပါက ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ဆင့္ပြားျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

မူလကင္ဆာဆဲလ္ စတင္ျဖစ္ေပၚသည့္ ေနရာမွ တျခားေနရာသို႔ ကင္ဆာဆဲလ္ ျပန္႔ႏွံ႔ေရာက္ရွိပံု

Malignant Tumor က ကင္ဆာဆဲလ္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး ၎စတင္ျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာကို Carcinoma (ကင္ဆာစတင္ျဖစ္ေပၚျခင္း) လို႔ ေခၚပါတယ္။ စတင္ျဖစ္ပြားရာကေန တျဖည္းျဖည္း ႀကီးထြားလာ၊ ပြားလာၿပီး အနီးပတ္၀န္းက်င္ တစ္သွ်ဴးေတြအထိ ျပန္႔ႏွံ႔သြားႏိုင္ပါတယ္။ ၎အဆင့္ကိုေတာ့ အစဦးကင္ဆာ (Primary Cancer) လို႔ေခၚပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာျမင့္လာတဲ့ အခါမွာ အနီးအနား ပတ္၀န္းက်င္ တစ္သွ်ဴးမွာတင္မကပဲ ကင္ဆာဆဲလ္ တခ်ဳိ႔ဟာ အေ၀းကို လြင့္သြားၿပီး အေ၀းမွာရွိတဲ့ အရိုးအပါအ၀င္ တျခား အဂၤါအစိတ္အပိုင္း တခုခုမွာ သြားၿပီးတြယ္ကပ္ကာ ဆက္ပြားပါတယ္။ ၎ကို Secondary Cancer/Matastasis (ဆင့္ပြားကင္ဆာ) လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အသည္းကင္ဆာအပါအ၀င္ ကင္ဆာအမ်ားစုရဲ့ အေျခခံ ျဖစ္ပါတယ္။

အသည္း၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အက်ဥ္း

အသည္း၏ တည္ေနရာႏွင့္ အနီးနားတ၀ိုက္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားပံု

အသည္းကင္ဆာ အေၾကာင္းကို မေျပာခင္ အသည္းအေၾကာင္းကို အနည္းငယ္ ေဖၚျပသင့္ပါတယ္။ အသည္းက ခႏၶာကိုယ္မွာ ရွိတဲ့ အတြင္းအဂၤါအစိတ္မပိုင္းမ်ားအနက္ အႀကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ညာဘက္အျခမ္း နံရိုးေတြ ေအာက္နား၊ ညာဘက္အဆုပ္ႏွင့္ ကန္႔လန္႔ကာၾကြက္သား (Diaphragm) ရဲ့ ေအာက္တည့္တည့္မွာ ရွိပါတယ္။ ပိရမစ္ပံု ရွိၿပီး ဘယ္ဘက္နဲ႔ ညာဘက္ စိတ္အပိုင္းႏွစ္ခုအျဖစ္ တြယ္ဆက္လ်က္ ရွိပါတယ္။ အသည္းဟာ အရြယ္အစားႀကီးသေလာက္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လုပ္ေပးရတဲ့ အလုပ္ကလည္း အင္မတန္ မ်ားပါတယ္။ အသည္းဟာ ႏွလံုးမွ ေအာက္စီဂ်င္ သယ္လာေသာ ေသြးကိုလက္ခံၿပီး ႏွလံုးမွတဆင့္ ခႏၶာကိုယ္တခုလံုးသို႔ ျပန္ျဖန္႔ျဖဴးရန္ ႏွလံုးသို႔ အာဟာရပါတဲ့ ေသြးကို ျပန္လည္ပို႔ေပးပါတယ္။ အသည္းက ပို႔ေပးတဲ့ အာဟာရေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တခုလံုးအတြက္ လည္ပတ္ဖို႔ စြမ္းအင္ကို ရရွိပါတယ္။

အသည္းဟာ အေရးႀကီးတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ မ်ားစြာကုိ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။
(၁) စားလိုက္တဲ့ အစားအစာေတြကို ခႏၶာကိုယ္က အဆင္သင့္အသံုးျပဳႏိုင္ေစရန္ သၾကားဓါတ္နဲ႔ အဆီဓါတ္ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲေပးျခင္း၊
(၂) အာဟာရကို သိုေလွာင္ေပးျခင္း
(၃) အဆီကို ေျခဖ်က္ရန္အတြက္ အသည္းေျခရည္ကို ထုတ္ေပးျခင္း
(၄) ပိုလွ်ံေသာ အစားအစာမ်ားကို အဆီႏွင့္ ဂလိုင္ကိုဂ်င္ကို သၾကားဓါတ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲကာ သိုေလွာင္ထားေပးျခင္း၊
(5) အဆီတြင္ ေပ်ာ္၀င္ႏိုင္ေသာ ဗီတာမင္တခ်ိဳ႕နဲ႔ သတၱဳဓါတ္တခ်ိဳ႔ကို သိုေလွာင္ေပးျခင္း
(၆) ေသြးအတြက္ အသားဓါတ္ ထုတ္လုပ္ေပးျခင္း
(၇) ေသြးပ်စ္ျခင္းႏွင့္ က်ဲျခင္းကို ခႏၶာကိုယ္မွာ လိုရင္လိုသလို ျပဳျပင္ေပးျခင္း
(၈) ခႏၶာကိုယ္လည္ပတ္ရန္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ တျခားဓါတ္ေပါင္းတခ်ိဳ႕ကို ထုတ္လုပ္ေပးျခင္း
(၉) အရက္လို ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ဒုကၡေပးတဲ့ အရာေတြကို အဆိပ္မျဖစ္ေအာင္ ေျခဖ်က္ေပးျခင္းႏွင့္ အညစ္ေၾကးေတြကို ဖယ္ရွားေပးျခင္း စသည္တို႔အပါအ၀င္ အသည္းဟာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လုပ္ငန္းမ်ားစြာကို ေဆာင္ရြက္ေပးလ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အသည္းမေကာင္းေသာ သူတဦးမွာ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ မထိခိုက္ေအာင္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ အနီးကပ္တိုင္ပင္ၿပီး ဆရာ၀န္ ညြန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ျပဳမူက်င့္ၾကံ ေနထိုင္စားေသာက္ရန္ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။

အသည္းကင္ဆာ
အသည္းကင္ဆာဆိုတာ အသည္းမွာ Malignant Tumour ရွိေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းကင္ဆာမွာ အစဦး အသည္းကင္ဆာ (Primary cancer) ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ကင္ဆာ (Secondary cancer) ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။

Primary Liver Cancer (အစဦး အသည္းကင္ဆာ)
အစဦးအသည္းကင္ဆာမွာလည္း Cholangio Carcinoma ေခၚ သည္းေျချပြန္တ၀ိုက္မွာ စတင္ျဖစ္ေပၚတဲ့ အသည္းကင္ဆာႏွင့္ hepatocellular carcinoma ေခၚ အသည္းထဲက ဆဲေတြမွာ စတင္ျဖစ္ပြားတဲ့ အသည္းကင္ဆာဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒီအမ်ိဳးအစားက အသည္းေျခာက္ေရာဂါ (Cirrhosis) သမားေတြမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ Primary Liver Cancer က Secondary Liver Cancer ထက္ အျဖစ္နည္းသည္ကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။

မူလအသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္း
ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းကို အတိအက် ရွာေဖြေတြ႔ရွိျခင္း မရွိေသးပါ။ သို႔ေသာ္ ၎အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ေသာသူ အမ်ားစုမွာ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။
(၁) အသည္းေရာင္ အသား၀ါ (B) or (C) ေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ေနသည့္ လူနာ
(၂) အရက္ ေသစာကို အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ေသာက္သံုးလာသူ
(၃) အသည္းေျခာက္ျခင္းႏွင့္ တျခားအသည္းေရာဂါ တခုခု ရွိေနေသာသူမ်ားတြင္ Pramary Liver Cancer ကို အမ်ားဆံုး ေတြ႔ရပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း မူလအသည္းကင္ဆာက တဆင့္ခံ အသည္းကင္ဆာထက္ အျဖစ္နည္းပါတယ္။

Secondary Liver Cancer (ေနာက္ဆက္တြဲ အသည္းကင္ဆာ)
တျခားေနရာေတြမွာ အစဦး ျဖစ္ပြားတဲ့ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြက အသည္းကို ျပန္႔ႏွံ႔ေရာက္ရွိလာလို႔ တဆင့္ခံ ျဖစ္ပြားတဲ့ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းဟာ တျခားအဂၤါအစိတ္ပိုင္း အားလံုးနီးပါးနဲ႔ ဆက္စပ္ ပတ္သက္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တျခားအဂၤါ အစိတ္ပိုင္းမွာ ကင္ဆာျဖစ္ပါက အသည္းကို အလြယ္တကူ ျပန္ႏွ႔ံႏိုင္ၿပီး အသည္းကင္ဆာရသူ အမ်ားစုမွာ Secondary Liver Cancer ရသည့္ ဦးေရက မူလအစဦးကင္ဆာ ရသူထက္ အဆႏွစ္ဆယ္ ပိုမ်ားပါတယ္။ ထို႔အတူ Secondary Liver Cancer ကိုလည္း မူလေရာဂါ စျဖစ္တဲ့ ေနရာႏွင့္ပဲ အမည္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ဥပမာ စအိုကင္ဆာက ျပန္႔ႏွံံ႔လာတဲ့ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ရင္ Metastatic bowel cancer လို႔ ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။ မူလျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ကင္ဆာကို စေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပန္႔ႏွံ႔လာလို႔ ျဖစ္္လာတဲ့ အသည္းကင္ဆာကိုပါ တခါတည္းေတြ႔တာ ရွိသလို ေနာက္မွ ထပ္ေတြ႔တာလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။

အသည္းကင္ဆာရဲ့ လကၡဏာမ်ား
မူလ အသည္းကင္ဆာ၌ အစပိုင္းမွာ ထူးျခားသည့္ လကၡမ်ားကို မေတြ႔ရပါ။ ေနာက္ပိုင္း အေျခအေန ဆိုးလာမွ သိရွိရတဲ့ အသည္းကင္ဆာရဲ့ လကၡဏာ မ်ားကေတာ့…
(၁) အားနည္းၿပီး ေမာပမ္းႏြမ္းနယ္ေနျခင္း
(၂) အသည္းတည္ရွိရာ ေနရာျဖစ္တဲ့ နံရိုးေတြရဲ့ ေအာက္ဘက္ရွိ ၀မ္းဗိုက္ရဲ့ ညာဘက္အေပၚေဒါင့္မွာ နာက်င္ျခင္း၊
(၃) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းျခင္း
(၄) အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း
(၅) မ်က္လံုးနဲ႔ အသားေရာင္မ်ား ၀ါလာျခင္း
(၆) ပ်ိဳ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျခင္း
(၇) ၀မ္းဗိုက္ေဖါင္းပြလာျခင္း
(၈) အဖ်ား၀င္ျခင္း စတဲ့လကၡဏာေတြကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

အသည္းကင္ဆာကို အဆင့္ သတ္မွတ္ျခင္း
ကင္ဆာေရာဂါ ရွိေၾကာင္း စတင္စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိသည္ႏွင့္ ျပန္႔ႏွံ႔မႈ ရွိမရွိဆိုတာကိုပါ တခါတည္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ မူလစတင္ျဖစ္ပြားတဲ့ ေနရာကေန ျပန္႔ႏွ႔ံမႈ ရွိမရွိႏွင့္ ျပန္႔ႏွံ႔မႈ ရွိေသာ္လည္း ဘယ္အတိုင္းအတာထိ ျပန္႔ႏွ႔ံေနၿပီဆိုတဲ့အေပၚ မူတည္ၿပီး ေရာဂါအဆင့္ကို သတ္မွတ္ပါတယ္။
အဆင့္ (၁) ကင္ဆာရဲ့ အရြယ္အစား ၂ ဆင္တီမီတာထက္ မပိုေသးျခင္းႏွင့္ စတင္ျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာကလြဲၿပီး တျခားဘယ္မွ မျပန္႔ႏွ႔ံေသးသည့္အဆင့္။
အဆင့္ (၂) ကင္ဆာက အသည္းထဲရွိ ေသြးေၾကာမ်ားအထိ ျပန္႔ႏွံ႔ေနျခင္း (သို႔) က်ဴမာအေရအတြက္ တခုထက္ပိုရွိေနျခင္း
အဆင့္ (၃) A: ကင္ဆာ အရြယ္အစား ၅ ဆင္တီမီတာထက္ ပိုႀကီးေနျခင္း (သို႔) အသည္းရဲ့ အနီးတ၀ိုက္ ေသြးေၾကာမ်ားအထိ ျပန္႔ႏွံ႔ေနျခင္း
အဆင့္ (၃) B: ကင္ဆာက အသည္းအနီးအနားရွိ တျခားအဂၤါအစိတ္အပိုင္း အထိ ျပန္႔ႏွံ႔ေနျခင္း။ သို႔ေသာ္လည္း ျပန္ရည္ေၾကာ အဖုထိ မေရာက္ေသးျခင္း။
အဆင့္ (၃) C: ကင္ဆာက အနီးအနားတ၀ိုက္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္း တခုခု အျပင္ ျပန္ရည္ေၾကာဖုအထိ ျပန္႔ႏွံ႔ေနျခင္း
အဆင့္ (၄) ကင္ဆာက အနီးအနားရွိ အဂၤါအစိတ္မပိုင္းမ်ား၊ ျပန္ရည္ေၾကာဖုအတြင္းႏွင့္ အေ၀းထိ တျခားအဂၤါအစိတ္အပိုင္းအထိ ျပန္႔ႏွံ႔ေနျခင္း စသည္ျဖင့္ ၆ ဆင့္ခြဲျခားထားပါတယ္။

Progranosis ကုသႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္း
အေျခအေနအေပၚ မူတည္ၿပီး Primary Cancer ကို ေစာစြာ ေတြ႔ရွိပါက ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ Secondary Cancer ကိုေတာ့ ျပန္႔ႏွ႔႔ံေနၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုသမႈျဖင့္ လံုး၀ အျမစ္မျပတ္ႏိုင္ေတာ့ေသာ္လည္း အသက္ဆက္လက္ ရွင္သန္ႏိုင္သည့္ကာလကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ပိုမိုရွည္လ်ားေစရန္ႏွင့္ နာက်င္ျခင္းကို သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိေစရန္ ကုသမႈကို ခံယူႏိုင္ပါတယ္။

ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနသည္ကို စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိရတဲ့ ဆရာ၀န္က ကေလးႏွင့္စိတ္ပံုမွန္ မဟုတ္ေသာ လူနာမဟုတ္ရင္ လူနာရဲ့ ေရာဂါနဲ႔ အေျခအေန (ကင္ဆာေရာဂါ ေရာက္ရွိေနသည့္အဆင့္) ကို ထိန္ခ်န္ ဖံုးကြယ္ထားပိုင္ခြင့္ မရွိပါ။ ကုသႏိုင္သည့္ လမ္းေၾကာင္း ဘယ္ႏွစ္ခုရွိၿပီး လမ္းေၾကာင္းတခုစီရဲ့ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳး ႏွစ္ခုစလံုးကို ဆရာ၀န္က လူနာ နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပရပါတယ္။ ဆက္လက္ကုသမႈအတြက္ ဆရာ၀န္ရွင္းျပတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြအထဲက မိမိအတြက္ အေကာင္းဆံုး ထင္တဲ့လမ္းေၾကာင္းကို လူနာက ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္။ မိမိေရြးခ်ယ္တဲ့ ကုသမႈ လမ္းေၾကာင္းရဲ့ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳး ႏွစ္ခုစလံုးကို မိမိသိဖို႔လိုပါတယ္။ အသည္းကင္ဆာကို ကုသရာမွာ အသည္းျပင္ပသို႔ ကင္ဆာဆဲလ္ မျပန္႔ႏွံ႔ေသးတဲ့ Primary အဆင့္မွာ ကုသပါက ခြဲစိတ္ကုသၿပီး အသည္းအစိတ္အပိုင္းကို ျဖတ္ထုတ္ျခင္းမွသည္ အသည္းအစားထိုး ကုသျခင္းအထိရွိၿပီး လံုး၀ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုလို႔ ႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းကို ခြဲစိတ္ကုသရာမွာ တျခားအဂၤါအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ခြဲစိတ္ကုသထာထက္ အားေကာင္းသည့္ အခ်က္မွာ အသည္းဟာ သံုးပံုႏွစ္ပံုခန္႔ ျဖတ္ထုတ္ခံရသည့္တိုင္ေအာင္ ျဖတ္ထုတ္ခံရသည့္ အစိတ္အပိုင္းေနရာမွာ ဆဲလ္ေတြ ျပန္ပြားၿပီး ႏွစ္ပတ္မွ တလႏွစ္လ ကာလအတြင္း မူလအသည္း ဖြဲ႔စည္းပံုႏွင့္ အရြယ္အစားအတိုင္း သူ႔အလိုလို ျပန္ျဖည့္စြက္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

မိမိ (သို႔) မိမိ မိသားစုအဖြဲ႔၀င္ တဦးဦးမွာ ကင္ဆာ ရွိၿပီဆိုတာ သိတာနဲ႔ Dignosis လုပ္ေပးတဲ့ ဆရာ၀န္ကို ကင္ဆာ အမ်ိဳအစားႏွင့္ အဆင့္အပါအ၀င္ ကုသာရန္အတြက္ မိမိသိခ်င္တာ သိသင့္တာ အကုန္ေမးဖို႔ တကယ္လိုအပ္ပါတယ္။ ေရာဂါ ကုသမႈကို တိုင္ပင္ရန္ ဆရာ၀န္က အဓိကျဖစ္ေသာ္လည္း ကင္ဆာေရာဂါကို ကုသရာမွာ Health Care Team တခုလံုးက တာ၀န္ယူပါတယ္။ က်န္းမာေရးကို အစိုးရတာ၀န္ယူသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ကင္ဆာ ရရွိသည့္ လူနာမ်ားအတြက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈအတြက္ ဆက္သြယ္ရန္ ဌာနေတြ၊ Services ေတြ မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ လူနာအေနႏွင့္ ဘယ္လို Services ကို ရရွိႏိုင္ၿပီး အဲဒီ Service ေတြအတြက္ ကုန္က်စာရိတ္ကို အစိုးရက တာ၀န္ယူမႈ ရွိမရွိ၊ မရွိပါက မိမိအေနႏွင့္ စိုက္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ကုန္က်ႏိုင္သည့္ ခန္႔မွန္းေျခစာရိတ္ စတာေတြကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ အကုန္လံုး ေမးျမန္းတိုင္ပင္သင့္ ပါတယ္။

ဆရာ၀န္ကို ေမးျမန္္းသင့္သည့္ ေမးခြန္းမ်ား
(၁) မိမိမွာ diagnosis လုပ္ထားတဲ့ အသည္းကင္ဆာက ဘာအမ်ိဳးအစား အသည္းကင္ဆာလဲ။
(၂) ကင္ဆာက အသည္းရဲ့ အျပင္ကို ျပန္႔ႏွံ႔ေနၿပီလား။ အကယ္၍ ျပန္႔ႏွံ႔ေနပါက ဘယ္အထိ ေရာက္ေနၿပီလဲ။
(၃) မိမိမွာ ရွိတဲ့ အသည္းကင္ဆာက ဘယ္အဆင့္မွာ ရွိလဲ။
(၄) ကုသႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေလမ္း အတိုင္းအတာက ဘယ္အထိ ရွိလဲ။
(၅) ဘယ္လို စမ္းသပ္မႈေတြကို ထပ္လုပ္ဖို႔လိုလဲ။
(၆) ဘယ္လို ကုသမႈကို အၾကံျပဳတိုက္တြန္းခ်င္လဲ။
(၇) ကုသမႈ တခုစီမွာ ရွိတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ဆက္ပြားျပႆနာေတြက ဘာေတြလဲ။
(၈) တျခား ေရြးခ်ယ္စရာ ဘာမ်ားရွိေသးလဲ။ အကယ္၍ မရွိဘူး ေျပာပါက ဘာေၾကာင့္လဲ။
(၉) တျခား ျဖည့္စြက္ကုသနည္း (Complementary Therapy) ေတြနဲ႔ ကုသလို႔ ရတာ ဘာေတြရွိႏိုင္လဲ။
(၁၀) ေဆးရံုမွာ ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာေနရမလဲ။
(၁၁) ပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ျဖစ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူရမလဲ။
(၁၂) Chemotherapy က ဘာအတြက္ အသံုးျပဳလဲ။ ဆိုးက်ိဳးေတြက ဘာရွိလဲ။
(၁၃) ကင္မိုသရဖီအတြက္ ကုန္က်စာရိတ္ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ။
(၁၄) ဒီကုသမႈက မိမိရဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ မ်ိဳးပြားျခင္းဆိုင္ရာကို ထိခိုက္ႏုိင္ပါသလား။
(၁၅) ဘယ္ေလာက္မွာ ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္ တခါ (How often) စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈကို ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္သလဲ။
(၁၆) ကုသမႈ တခု ၿပီးဆံုးသြားၿပီးေနာက္ ေနာက္တႀကိမ္ ကင္ဆာ ျပန္ထလာရင္ ဘယ္လိုဆက္လုပ္ရမလဲ စသည့္တို႔ ပါ၀င္ႏိုင္တဲ့ မိမိ သိခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြအားလံုးကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေမးျမန္း တိုင္ပင္ဖို႔ လိုအပ္ၿပီီိီီီး ကုသမႈကို ခံယူသင့္ပါတယ္။



Bibliography
Cancer Council NSW. (2007). Understanding liver cancer: A Guide for people with cancer, their families and friends. NSW: Cancer Conucil NSW.


8 comments:

ေက်းဇူးတင္တယ္..မငယ္ေရ..
အသဲနဲ႔ပတ္သက္တာေလးေတြ သိသင့္သိထိုက္တာေလးေတြ ခုလိုေရးေပးေတာ့ သိရတာေပါ့..အန္ကယ္နိုင္ကိုေတာ့ ဘာဆက္လုပ္မယ္ဆိုတာ ဆရာဝန္ေတြ ေသာၾကာေန႔မွာ စဉ္းေဝးဆုံးျဖတ္ၾကလိမ့္မယ္..
အခုေနရတာေတာ့ လူေကာင္းလိုပဲ..ေနလို႔ထိုင္လို႔ေကာင္းတယ္..

အသဲကင္ဆာ ျဖစ္ေနသူမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေနတဲ့ အပိုင္းကအသဲကို တ၀က္ထုတ္ပစ္လိုက္င္ လွ်င္ကင္ဆာ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေသးလား။

အန္ကယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ေနတာ အသည္းေျခာက္တာ မဟုတ္ဘူးလား။ Primary Liver Cancer ျဖစ္တဲ့သူအမ်ားစုက အသည္းေျခာက္သူေတြ ျဖစ္ေပမဲ့ အဲဒါက အျဖစ္နည္းတဲ့ အမ်ိဳးအစားပါ။ အသည္းေျခာက္တာနဲ႔ အသည္းကင္ဆာနဲ႔ မတူပါဘူး။ အန္ကယ္ႏိုင္ ေရာဂါက ကင္ဆာမဟုတ္ပါဘူး။ အသည္းအစားထိုးရင္ ဒါမွမဟုတ္ ျဖတ္ထုတ္လိုက္ရင္ တလႏွစ္လအတြင္း အသည္းပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္ၿပီး အဆင္ေျပသြားမွာပါ။

ေနာက္တေယာက္ ေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အသည္းထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကင္ဆာက စျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာကေန ဘယ္မွမျပန္႔ေသးရင္ ျဖစ္ေနတဲ့အပိုင္းကို ျဖတ္ထုတ္ပစ္လို႔ အျမစ္ျပတ္ႏိုင္တာေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခါတရံ ပထမစမ္းသပ္ခ်ိန္မွာ တျခားေသြးေၾကာေတြထဲ ျပန္႔ေနတာ မေတြ႔ဘဲ ေနာက္မွ ျပန္ေတြ႔တာလည္း ရွိတတ္လို႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး စစ္ေဆးမႈ ျပန္လုပ္ေနဖို႔ေတာ့ လုိပါတယ္။

မေရာက္တာ အေတာ္ႀကာေနမွ ဘေလာ့ဂ္တစ္ခုမွာ ဒီေခါင္းစဥ္လင့္ခ္ေတြ႕လုိ႔လာဖတ္သြားပါတယ္။
အသည္းကင္ဆာျဖစ္ရေသာ ပက္သက္ေနတဲ့အေႀကာင္းမ်ားထဲတြင္ ဘီပုိး၊ စီပုိး၊ အရက္ေသစာအလြန္အကြ်ံေသာက္စားမွဳမ်ားသာမက toxin ဆုိတဲ့ အဆိပ္အေတာက္မ်ားလည္းပါပါတယ္။ ဥပမာ Aflatoxin လုိ႔ေခၚတဲ့ မွိဳကျဖစ္လာတဲ့ အဆိပ္တစ္မ်ိဳးဆုိ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာဆုိရင္ ငရုတ္သီးအေျခာက္ေတြထဲမွာ ေတြ႕ရႏုိင္ပါတယ္။ အႀကာႀကီးထားထားရင္ေပါ့။ တျခားေသာ အေျခာက္ခံ စားစရာမ်ားမွာလည္းေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားမွာဆုိရင္ေတာ့ ေျပာင္းဖူးအေျခာက္ေတြ၊ စပ်စ္သီးေျခာက္ေတြ စတဲ့အစားအစာေတြမွာ ေတြ႕တတ္ပါတယ္။ ေတာ္ရုံေရေဆးရုံနဲ႔လည္းမေျပာင္တတ္ပါဘူး။ မီးနဲ႔ေႀကာ္လုိ႔လည္း အကုန္အစင္မေသတတ္ပါဘူး။ အဲ့ဒီလုိအစားအစာေတြ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာစားေသာက္ေနသူမ်ားမွာ အသည္းကင္ဆာျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
အေပၚက အသည္းကင္ဆာကုိ ျဖတ္ထုတ္ဖုိ႔ ေမးခြန္းကုိ သိသေလာက္ ေဝမ်ွေျဖဆုိရမယ္ဆုိရင္ ကင္ဆာက အသည္းကစတာဆုိရင္ ျဖတ္ထုတ္လည္း အေျခအေနက လုံးဝမလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ခႏၶာကုိယ္ထဲ အေဝးႀကီးျပန္႔တယ္ဆုိတာ ေသြးေႀကာေတြကတဆင့္ျပန္႔တာပါ။ အသည္းက လုပ္ငန္းတာဝန္ႀကီးလွတဲ့အတြက္ သူ႔မွာ ေသြးေႀကာေတြ (blood supply) တအားမ်ားပါတယ္။ အဲ့ဒီေတာ့လူနာက ဗုိက္ေအာင့္လုိ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မ်က္လုံးေတြဝါလာလုိ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆရာဝန္ဆီေရာက္လာျပီး ဆရာဝန္က CT scan နဲ႔ ျဖစ္ေစ အျခား ေသာ scanning technology နဲ႔ျဖစ္ေစ scan လုပ္၊ အသားစေတြဘာေတြယူ စစ္လုိက္လုိ႔ liver မွာ primary ေတြ႕ျပီဆုိတာနဲ႔ တစ္ေနရာရာကုိျပန္႔ထားျပီးျဖစ္မယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ အေႀကာင္းကေတာ့ imaging technique ေတြျဖစ္တဲ့ CT တုိ႔ MRI တုိ႔ဆုိတာ အလုံးေလးျဖစ္လာမွ ျမင္ႏုိင္သိႏုိင္တာပါ။ ဆဲလ္ေသးေသးေလးေတြကုိ မေထာက္လွမ္းႏုိင္ မျမင္ႏုိင္ပါဘူး။ အဲ့ဒီေတာ့ အသည္းလုိေသြးေႀကာမ်ားတဲ့ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းမွာ primary ေတြ႕ျပီဆုိမွေတာ့ ေသးငယ္လွတဲ့ ကင္ဆာဆဲလ္ေလးေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္ ထဲ က အနည္းဆုံးတစ္ေနရာကုိေတာ့ျပန္႔ျပီး ျဖစ္တယ္လုိ႔ယူဆပါတယ္။ တျခားေနရာမွာ CT ရုိက္လုိ႔ secondary ေတြ႕ေတြ႕မေတြ႔ေတြ႕ေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကုိ immortal cells ေတြလုိ႔ေခၚပါတယ္။ မေသႏုိင္လွဘူးေပါ့။ မေသႏုိင္တဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ သာမာန္ဆဲလ္လုိမဟုတ္ပါဘူး..ေတာ္ေတာ္ကုိ အျငိမ္မေနႏုိင္တာပါ။ ဟုိသြားဒီသြား ေလ်ာက္သြား ေလ်ာက္ျပန္႔ ဒုကၡေပးေနရမွ။
Primary liver cancer ေဟ့ဆုိရင္ေတာ့ Five year survival rate ဆုိတဲ့ ေနာက္ထပ္ငါးႏွစ္ အသက္ဆက္ရွင္ႏုိင္ဖုိ႔ အခြင့္အေရး က အလြန္နည္းပါတယ္။
စာထဲက လူနာေတြေမးသင့္တယ္ဆုိတဲ့ေမးခြန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္ျပီး ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဆရာဝန္မ်ားက မေမးခင္ကတည္းက ေျဖပါလိမ့္မယ္။ ေျဖတာမွ အပုိင္သိျပီဆုိတာနဲ႔ sue ျပႆနာ ေႀကာက္လုိ႔ အားမနာတမ္းေျပာမွာ။ တုိးတက္ျပီး ႏုိင္ငံမ်ားမွ လူေတြကျပႆနာ ႀကံဖန္ရွာတတ္လြန္းလုိ႔ အေခါင္းကုိဘယ္ေန႔ကတည္းကႀကိဳဝယ္ထားဆုိျပီး ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေျပာလုိက္ခ်င္ႀကေသးတယ္ ဆုိေႀကာင္းပါ။
ဘေလာ့ပုိင္ရွင္ေရ သိသမွ်ေလး ေဝမွ်တာေနာ္ :)

aubergine

က်ဳပ္တုိ႕က ပါးစပ္ေလးနဲ႔ ကုလား အက်င့္ဆုိးတာေတြ ေထာက္ျပရင္ ဆတ္ဆတ္ထိမခံတဲ့ . . ၾကက္တူေရြးမမနဲ႔ ၾကက္တူေရြးကုိကုိေတြ။ ဒီမွာ ကုလားအခ်င္းခ်င္းလုပ္ေနတာေလးကုိ ၾကည့္စမ္းပါဦး။ ကုလားထိရင္ ဆတ္ဆတ္ထိနာတယ္ဆုိတဲ့သူေတြ.. နာလုိရတယ္ေနာ္။ ဟဲဟဲ

http://www.youtube.com/watch?v=SJhdp9dm6z0

အေပၚက ေျပာတဲ့ ေသြးေႀကာကေနျပန္႔တယ္ဆုိတာ မူလပထမ ကင္ဆာရွိေနရာမွ အေဝးႀကီးမွာရွိေသာ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ ျပန္႔တာကုိ ဆိုလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားဟာ မူလပထမေနရာမွ ကပ္လ်က္ရွိေသာ နီးေသာ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိလည္းျပန္႔ႏုိင္ပါတယ္။
အသည္းကုိျဖတ္ေတာက္ကုသတယ္ ဆုိရာမွာ အျခားေနရာမ်ားမွ ကင္ဆာက အသည္းမွာ secondary လာျဖစ္ေနတယ္.. မူလပထမ ကင္ဆာကလည္း ဆုိးဝါးတဲ့ကင္ဆာမဟုတ္ဘူးဆုိရင္ ေတာ့ ျဖစ္ေတာက္ကုသ ျပီး ႏွစ္ေပါင္းရွည္ႀကာသက္တမ္း ဆန္႔ႏုိင္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အသည္းက မူလပထမ စျဖစ္တာဆုိရင္ေတာ့ ငါးႏွစ္သက္တမ္းရွိေအာင္လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ ဆုိတာေတာင္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါတယ္။

aubergine

လာေရာက္ ျဖည့္စြက္ေပးတာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ Aubergine. လက္တလံုးနီးပါး ထူတဲ့ ပညာေပးစာအုပ္ေလးထဲက လိုအပ္တယ္ထင္တာကိုပဲ ေကာက္ႏႈတ္ထားတာ ျဖစ္လို႔ ဒီပို႔စ္က ျပည့္စံုမႈ မရွိပါဘူး။ ေအာက္ဆံုးမွာ ေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ထည့္ေပးထားတာကလည္း Public Health in Myanmar မွာ စာေရးတဲ့ ႏွစ္ႏွစ္တာ ကာလအရ လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မိမိကုသေနတဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ မေမးဘဲ ဘေလာ့ဂ္မွာ လာလာေမးေနတာ မၾကာခဏ ၾကံဳေတြ႔ရလို႔ သတိေပးေျပာၾကားတဲ့အေနနဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳအရ လိုအပ္လို႔ ထည့္ေပးထားျခင္း ျဖစ္တယ္။ လူနာကို ကိုယ္တိုင္စမ္းသပ္ၿပီး ကုသေပးေနတဲ့ ဆရာ၀န္သည္သာ လူနာအေျခအေနကို အသိဆံုးပဲမဟုတ္လား။

ၿပီးေတာ့ ဆက္လက္အသက္ရွည္ႏိုင္တဲ့ သက္တမ္းကို အတိအက် မထည့္ထားေပးတာကလည္း တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ေရာဂါကို တုံ႔ျပန္တဲ့ စိတ္ဓါတ္ခြန္အားအေပၚမွာလည္း မူတည္လို႔ အတတ္ႏိုင္ဆံုး အရႈံုးမေပးပဲ ရင္ဆုိင္သြားေစခ်င္တာလည္း ပါပါတယ္။ ဥပမာ ၆ လပဲ ခံမယ္လို႔ ေျပာထားျခင္း ခံထားရဖူးသူ တေယာက္ကလည္း ၁၀ ႏွစ္ခန္႔အထိ မေသေသးတာမ်ိဳး ရွိတတ္ေတာ့ ေဆးပညာအရ အေျဖရွာလို႔ မရႏိုင္ေပမဲ့ စိတ္ဓါတ္အင္အားနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ဆက္ရွင္သန္ေနသူေတြလည္း ရွိတဲ့အတြက္ သက္တမ္းကို အဓိကမေျပာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။

2007/2008 မွာ University of Technology Sydney နဲ႔ Woollogong University ႏွစ္ခုက ၾသစေၾကးလ်ားႏိုင္ငံရဲ့ တကၠသိုလ္ေတြအထဲမွာ Teaching and learning မွာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္မေျပာခဲ့တုန္းက ငယ္ႏိုင္ မဟုတ္မဟတ္ေတြ ျဖီးထားတယ္ဆိုၿပီး လာေရးသြားၿပီး ကၽြန္မျပန္ေရးထားတာကို ျပန္လာဖတ္တာ တခါမွ မေတြ႔လို႔ http://nge-naing.blogspot.com/2010/08/blog-post_16.html မွာ အခုျပန္သြားဖတ္ဖုိ႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ Aubergine အခုဒီပို႔စ္မွာ အခုလို ပညာရွင္ဆန္ဆန္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လာေရာက္ ျဖည့္စြက္ေပးတာ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ ႀကိဳဆိုပါတယ္။

(၁) ဟုတ္ကဲ့. စာအုပ္ထဲကဟာေတြ တစ္ခ်ဳိ႕ကုိ ေကာက္ယူ ျပီးဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဗမာလုိျပန္ေရးထည့္ထားတာ သိပါတယ္။

(၂) ေပးထားတဲ့ပုိ႔စ္အေဟာင္းကုိ သြားႀကည့္ျပီးပါျပီ။ ဆဲထားတာလည္းမုိးမႊန္ေနေရာ.. ႀကက္သမားေတြေကာ၊ လူျပိန္းေတြေကာ..ငါနဲ႔မကုိင္တုတ္တာပဲေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ေက်ာင္းကိစၥက ျပန္ေခ်ပ ထားတာေတာ့ Flaw (အနာအဆာ ခ်ြတ္ယြင္းခ်က္) ေတြအမ်ားႀကီးေတြ႕ေနရတုံးပဲ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ရွိပါေစေတာ့ေလ။ ဘယ္ေက်ာင္းက ေအာင္ေအာင္ ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ျပည့္ဝေအာင္လုပ္ဖုိ႔နဲ႔ လည္ပင္းမွာ ဒဂၤါးအဆြဲ ခံရတဲ့ ပုတ္သင္ညိဳလား အိမ္ေျမာင္လား အဲ့ဒီေကာင္လုိ မျဖစ္ဖုိ႔အေရးႀကီးပါတယ္။
မူရင္း အာတီကယ္ နဲ႔မဆုိင္လုိ႔ အက်ယ္မေဆြးေႏြးေတာ့ပါဘူး
ေက်းဇူးပါ။

aubergine